تاریخچه تکامل مدیریت زنجیره تأمین

زنجیره تامین طی 100 سال گذشته شاهد تغییرات عظیمی بوده است.در این مطلب نگاهی خواهیم داشت به نحوه تکامل زنجیره‌های تامین و نوآوری‌های کلیدی که سبب بروز این تغییرات شده‌اند.

زنجیره تامین قبل از 1900 – عرضه و تولید محلی و منطقه‌ای

قبل از انقلاب‌های صنعتی در اروپا و ایالات متحده، اکثریت قریب به اتفاق زنجیره‌های تامین ماهیتی محلی داشتند. به عنوان مثال، در یک زنجیره تامین کشاورزی محلی، کشاورز گندم را درو می‌کند، آن را به آسیاب می‌فرستد تا آرد شود، سپس آرد را به نانوایی می‌فرستد تا نان درست کند و در نهایت نان در غرفه بازار فروخته می‌شود.

اما همراه با انقلاب‌های صنعتی همه چیز شروع به تغییر کرد. با احداث راه‌آهن، امکان حمل و نقل کالاها در مسافت‌های طولانی‌تر به شکل سریع‌تر، آسان‌تر و ارزان‌تر فراهم شد. البته این پیشرفت در زنجیره تامین به داخل کشورها محدود بود. چون تجارت بین‌المللی اقیانوسی ناکارآمد بود.

در این دروان در حمل و نقل دریایی کالاها به درستی بارگیری و تخلیه نمی‌شدند و حتی ذخیره آنها در کشتی به روش درست انجام نمی‌شد و بارها صدمه می‌دیدند و تمام این کارها نیاز به نیروی کار و تلاش زیادی داشتند.

زنجیره تامین در اوایل قرن بیستم – پیشرفت در حمل و نقل و انبارها

از زمان اختراع موتورهای احتراق داخلی و خودروها در اواخر قرن نوزدهم، شرکت های شروع به استفاده از کامیون‌ها کردند تا امکان حمل و نقل سریع‌تر کالاها را از طریق جاده فراهم کنند. اولین نیمه کامیون در اواخر قرن 19 اختراع شد و Mack Trucks در سال 1900 تاسیس شد.

موتورهای دیزلی که در اصل با بنزین کار می‌کردند، در اواسط دهه 1920 معرفی شدند و مفاهیم اولیه لیفتراک قبل از سال 1930 به وجود آمد.

بیشترین پیشرفت در بحث ذخیره سازی زنجیره تامین در سال 1925 بود که استفاده از پالت‌ها در انبارها آغاز شد.

کاربرد پالت‌ها سبب صرفه‌جویی در فضا و کارآمدتر شدن جابجایی کالاها شد.

زنجیره تامین از دهه 1930 تا 1940 – مکانیزاسیون

لجستیک در طول جنگ جهانی دوم بسیار مهم شد، زیرا سازمان‌های نظامی به زنجیره‌های تامین کارآمد نیاز داشتند. در داخل منطقه، زنجیره‌های تامین برای تولید سخت‌افزار و تجهیزات نظامی ضروری بود، در حالی که در خارج از کشور، دریافت تدارکات و پشتیبانی به سربازان در سریع‌ترین زمان ممکن ضروری بود.

در دهه 1940 مهندسی صنایع و تحقیقات عملیاتی در مهندسی زنجیره تامین با هم ادغام شدند. توسعه انواع پالت‌ها، سیستم‌های جابجایی و ذخیره سازی پالتی نیز در چند دهه بعد ادامه یافت. هدف استفاده کارآمدتر از فضای ذخیره سازی انبار و بهینه سازی قفسه‌بندی و چیدمان بود.

تمام این تغییرات باعث شد تا بارگیری، تخلیه، تجمیع و جابجایی کالاها ساده شده و در نتیجه تحویل و توزیع سریع‌تر می‌شد.

زنجیره تامین در دهه 1950 – استانداردسازی و معرفی کانتینر سازی

می‌توان گفت که بزرگ‌ترین انقلاب در زنجیره تامین جهانی اختراع کانتینر حمل و نقل و شیوه‌های حمل و نقل مورد نیاز برای پشتیبانی از آن بود. اولین کانتینرهای حمل و نقل در اواسط دهه 1950 اختراع شدند. تقریباً در همان زمان، سازندگان تجهیزات حمل و نقل شروع به ساخت وسایل نقلیه‌ای کردند که بتوانند این کانتینرها را حمل کنند.

مهم‌ترین ویژگی کانتینر حمل‌ونقل بین وجهی بودن آن است. یعنی می‌توان آن را با استفاده از چندین روش مختلف به راحتی حمل کرد. چه یک کانتینر از طریق جاده با کامیون کشیده شود، چه در راه آهن حمل شود یا با یک کشتی کانتینری به خارج از کشور حمل شود؛ استانداردسازی حمل و نقل و جابجایی این کانتینرها سریع و آسان انجام می‌شود.

این به معنای صرفه‌جویی در هزینه و افزایش کارایی در سراسر زنجیره تامین است.

کانتینرها یکی از محرک‌های اصلی در ارزان‌تر و کارآمدتر کردن تجارت جهانی بود. البته کانتینرها تا اواخر دهه 1960 به طور کامل استاندارد نشده بودند.

زنجیره تامین از دهه 1960 تا 1980 – کارایی بیشتر و کامپیوتری شدن

در طول دهه 1960، توزیع کالا از روش ریلی فاصله گرفت و به سمت حمل و نقل زمینی رفت. تکامل مداوم پالت‌ها، تجهیزات جابجایی، کانتینر سازی و سایر زمینه‌ها به این معنی بود که حمل و نقل کالا با اطمینان‌ بیشتری انجام می‌شد. این امر منجر به حمل کارآمد مواد خام، قطعات و محصولات حساس به زمان، حتی در فواصل طولانی‌تر شد.

در اواسط دهه 1960 کامپیوترها و استفاده از کامپیوترها و برنامه ها در لجستیک محبوبیت پیدا کرد و IBM اولین سیستم مدیریت موجودی و پیش‌بینی کامپیوتری را در سال 1967 توسعه داد. کامپیوتری شدن داده‌ها سبب کارآمد شدن لجستیک شد و امکان پیش‌بینی دقیق‌تر، ذخیره سازی بهتر در انبار، مسیریابی کامیون‌ها و مدیریت بهتر موجودی را فراهم کرد.

زنجیره تامین در دهه‌های 1980 و 1990 – کارایی بیشتر و تغییر به سمت مدل جهانی

ظهور رایانه‌های شخصی در اوایل دهه 1980 امکان دسترسی بیشتر به رایانه برای برنامه‌ریزی مدیران را فراهم کرد. نرم‌افزارهای جدید برای برنامه‌ریزی مسیر، ردیابی هزینه‌ها و بسیاری دیگر، امکان مدیریت لجستیک و رسیدن به کارایی و سود بیشتر را آسان‌تر کرد.

در سال 1983، اصطلاح «مدیریت زنجیره تامین» ابداع شد و انقلابی در زنجیره تامین ایجاد کرد. این تغییرات با پیشرفت‌های دیگری از جمله بهینه سازی حمل و نقل هوایی، شبکه‌های توزیع زنجیره تامین و معرفی سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) همراه شد.

در همین دوران MIT تکنولوژی RFID را توسعه داد تا ردیابی الکترونیکی کالاها و محموله‌ها را آسان‌تر کند.

زنجیره تامین در حال حاضر – جهانی شدن

تمام این تاریخچه ما را به زمان حال و ادامه تحول در زنجیره‌های تامین جهانی می‌رساند. یکی از بزرگ‌ترین تأثیرات جهانی شدن زنجیره تامین، انفجار تولید در آسیا بوده است که چین، ژاپن و کره را به تامین کنندگان و صادرکنندگان عمده کالا تبدیل کرده است.

امروزه زنجیره تامین با هوش مصنوعی و ماشین‌هایی با قابلیت تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی ترکیب شده است و امکان پیش‌بینی بهتر، مدیریت سفارش‌ها پیشرفته و موارد دیگر را فراهم خواهد کرد. علاوه بر این، زنجیره تامین به سمت یک اکوسیستم زنجیره تامین مبتنی بر داده، شبکه محور و مشارکتی در حال تکامل در حرکت است که شرایط رشد را برای همه اعضای زنجیره ایجاد می‌کند.

زنجیره‌های تامین دیجیتالی می‌شوند می‌توانند هزینه‌های عملیاتی خود را به طور متوسط 20 درصد کاهش دهند. مدیریت جریان‌های تولید دیجیتال، چابکی زیادی را برای کل زنجیره تأمین، از ابتدا تا انتها، به ارمغان می‌آورد. این چابکی امکان پاسخگویی بیشتر به اختلالات در زنجیره را به ارمغان می‌آورد و بنابراین خدمات مشتریان در زمان واقعی را به لطف پیش‌بینی بهتر نیازهای آنها و حداقل کردن زمان‌های تحویل بهبود می‌بخشد.

البته هنوز چالش‌هایی وجود دارد که نیاز است بر آنها غلبه کرد. به همین دلیل مدیران زنجیره تامین برای مقابله با موارد غیرمنتظره، خواه گمرکات و تعرفه‌ها، بلایای طبیعی یا مشکلات حمل و نقل جهانی، به مشاوران زنجیره تامین مانند رابین لجستیک نیاز دارند.

منابع:

https://www.blumeglobal.com/learning/history-of-supply-chain

https://www.globaltranz.com/history-of-supply-chain-management

https://www.scmdojo.com/history-and-evolution-of-supply-chain-and-logistics